Teoria inteligencji wielorakich
![]() Teoria Wielorakich Inteligencji stworzona została przez dr Howarda Gardnera w 1983 roku (profesora Uniwersytetu Harvarda). Koncepcja ta zakłada, że inteligencja nie jest jedną właściwością, która opisuje możliwości człowieka w zakresie aktywności intelektualnej ale istnieje kilka rodzajów inteligencji w zależności od tego, o jaki rodzaj aktywności chodzi. Gardner pokazuje, że inteligencja jest dynamiczna i wielopłaszczyznowa, wykraczająca poza zdolności lingwistyczno – logiczne, które tradycyjnie testujemy i oceniamy w szkołach. Na podstawie analizy badań z różnych dziedzin: neurologii, psychologii, psychometrii i antropologii wyodrębnił on siedem rodzajów inteligencji. Początkowa lista siedmiu rodzajów inteligencji zaczęła się rozrastać, najpierw do ośmiu, a potem dalej przez kontynuatorów H. Gardnera. W projekcie, z uwagi na postawione cele oraz ich zasadność wykorzystania w zajęciach terapeutyczno -rozwojowych pozostałyśmy przy siedmiu inteligencjach.
Gardner rozróżnia zatem:
• Inteligencję Werbalną (słowną) • Inteligencję Matematyczno- Logiczną • Inteligencję Wizualno – Przestrzenną • Inteligencję Fizyczno – Kinestetyczną • Inteligencję Muzyczno – Rytmiczną (słuchową) • Inteligencję Interpersonalną (międzyludzką) • Inteligencję Intrapersonalną (wewnętrzną)Główne założenia: • Każda osoba posiada wszystkie rodzaje inteligencji, rozwinięte w różnym stopniu Poniżej przedstawiamy charakterystykę poszczególnych rodzajów inteligencji ze wskazaniem rodzaju ćwiczeń je rozwijających, pamiętajmy jednak, że najkorzystniejsze jest uaktywnianie kilku obszarów jednocześnie. Inteligencja Werbalna
![]() Przykładowy opis dziecka z wysoką inteligencją słowną:
Kuba uważnie czyta wszystko, co wpadnie mu w ręce. Uwielbia słuchać bajek, opowiadań i wierszy czytanych przez nauczyciela. Na zajęciach chętnie przyłącza się do rozmowy. Umie objaśniać, argumentować i bronić swojego zdania. Często tłumaczy innym dzieciom, jak rozwiązać jakiś problem. Nie nużą go ćwiczenia gramatyczne i ortograficzne, a jego opowiadania wyróżniają się bogactwem słownictwa. (Faliszewska, J. Teoria inteligencji wielorakich)
Zawody, które wymagają wysokiej inteligencji językowej: pisarze, dziennikarze, publicyści, politycy, prawnicy, tłumacze, prezenterzy radiowi i telewizyjni, nauczyciele, sprzedawcy Rozwijanie inteligencji słownej: Inteligencja Matematyczno – Logiczna ![]() Przykładowy opis dziecka z wysoką inteligencją logiczno-matematyczną:
Jola jest nad wiek poważna. Zawsze jest dobrze zorganizowana. Stara się przewidywać skutki swojego zachowania. Lubi liczyć, rozwiązywać zadania, zagadki i wyciągać wnioski. Jest dociekliwa, systematyczna i dokładna. W czasie zajęć szkolnych zadaje dużo pytań i sprawdza, czy wszystko zostało poprawnie obliczone i napisane. (Faliszewska, J. Teoria inteligencji wielorakich) Zawody, które wymagają wysokiej inteligencji logiczno-matematycznej: matematycy, fizycy, chemicy, astronomowie, inżynierowie, detektywi, prawnicy, księgowi, kasjerzy, bankowcy, doradcy finansowi, lekarze, programiści komputerowi Rozwijanie inteligencji logiczno – matematycznej:• gry logiczne
• zadania matematyczne • prowadzenie domowego budżetu • planowanie wycieczek i podróży • liczenie w pamięci • określanie prawdopodobieństwa • opracowywanie harmonogramów • rozwiązywanie zagadek i problemów logicznych • układanie treści w porządku logicznym • klasyfikowanie pojęć • tworzenia kategorii, struktur pojęciowych, myślenie przez analogię • stawianie hipotez • zadawanie pytań • programowanie komputerowe • porządkowanie otoczenia (np. miejsca do nauki). Inteligencja Wizualno – Przestrzenna
![]() Przykładowy opis dziecka z wysoką inteligencją wizualno-przestrzenną: Agatka często się zamyśla w czasie zajęć. Słuchając innych, często rysuje na marginesach esy-floresy. Wyraźnie ożywia się, gdy w książkach obok tekstów pojawiają się obrazki, diagramy, mapki, labirynty. Lubi, kiedy na zajęciach prezentowane są filmy lub pokazy multimedialne. Dostrzega na nich szczegóły, które umykają innym. Wykonane przez nią prace plastyczne wyróżniają się ciekawą tematyką, dobrym wyczuciem koloru, proporcji i dużą liczbą szczegółów. Lubi fotografować, lepić z plasteliny, projektować i wykonywać prace techniczne z różnych materiałów. Zawsze pierwsza zauważa zmianę w wystroju sali szkolnej. W jej zeszytach jest pełno kolorowych podkreśleń. (Faliszewska, J. Teoria inteligencji wielorakich) Zawody, które wymagają wysokiej inteligencji wizualno-przestrzennej: architekci, rzeźbiarze, malarze, plastycy, twórcy gier komputerowych, reżyserzy, żeglarze, nawigatorzy, piloci, operatorzy filmowi, przewodnicy, projektanci mody, fotografowie, mechanicy, chirurdzy, elektrycy, kierowcy, styliści. Rozwijanie inteligencji wizualno – przestrzennej: • tworzenie obrazów, rysunków Inteligencja Fizyczno – Kinestetyczna
Przykładowy opis dziecka z wysoka inteligencją fizyczno – kinestetyczną: Już po chwili zaczyna się wiercić i kręcić lub manipulować przedmiotami. Najlepiej uczy się wtedy, kiedy może coś wziąć do ręki, wykonać jakąś czynność, klaskać, chodzić itp. Uwielbia sport, taniec, roboty ręczne. Szczególną przyjemność sprawia jej zabawa w teatr. Ma wyrazistą mimikę i gestykulację. (Faliszewska, J. Teoria inteligencji wielorakich) Zawody, które wymagają wysokiej inteligencji fizyczno-kinestetycznej: sportowcy, aktorzy, tancerze, choreografowie, chirurdzy, jubilerzy, mechanicy, rzeźbiarze , fryzjerzy. Rozwijanie inteligencji fizyczno-kinestetycznej: • ćwiczenia ruchowe Inteligencja Muzyczno – Rytmiczna
Przykładowy opis dziecka z wysoka inteligencją muzyczną:
Łukasz ożywia się, kiedy na zajęciach słyszy dźwięki muzyki, uczy się piosenki lub tańca. Ładnie śpiewa. Jest szczególnie wrażliwy na wysokość dźwięków i emocje zawarte w utworach muzycznych. Z łatwością rozpoznaje brzmienie instrumentów. Szybko nauczył się grać na dzwonkach. W czasie zajęć i przerw często nuci pod nosem, pogwizduje lub bębni, w co się da. Lubi się uczyć, kiedy w tle słyszy muzykę (Faliszewska, J. Teoria inteligencji wielorakich)
Zawody, które wymagają wysokiej inteligencji muzycznej: muzycy, instrumentaliści, piosenkarze, śpiewacy, tancerze, aktorzyRozwijanie inteligencji muzycznej: • gra na dowolnym instrumencie Inteligencja Międzyludzka (Interpersonalna)
Przykładowy opis dziecka z wysoka inteligencją interpersonalną: Filip uwielbia chodzić do szkoły. Łatwo nawiązuje kontakty z rówieśnikami i dorosłymi. Ma talent organizatorski. Lubi uczyć się w grupie z innymi dziećmi i często im przewodzi. Wymienia się z nimi swoimi pomysłami, pyta o zdanie. Jest czuły na nastroje, potrzeby oraz krzywdę innych. Jest lubiany. Często dzieci proszą go o rozstrzyganie sporów. Ma bliskich przyjaciół, z którymi lubi spędzać wolny czas. (Faliszewska, J. Teoria inteligencji wielorakich) Zawody, które wymagają wysokiej inteligencji interpersonalnej: nauczyciele, menedżerowie, sprzedawcy, psychoterapeuci, politycy, pielęgniarki, lekarze Rozwijanie inteligencji interpersonalnej: • uczenie się w parach, w grupach Inteligencja Wewnętrzna (Intrapersonalna)
Przykładowy opis dziecka z wysoka inteligencją intrapersonalną: Tomek jest wyciszony i spokojny, skoncentrowany na swoich wewnętrznych przeżyciach i emocjach. Na zajęciach woli siedzieć z boku, obserwując koleżanki i kolegów, niż uczestniczyć w ich zabawach czy pracy grupowej. Jest bardzo zdyscyplinowany. Na ogół jest mało aktywny na zajęciach. Kiedy udziela odpowiedzi, długo się zastanawia. Jest świadomy swoich mocnych i słabych stron. Stara się stale doskonalić. Lubi się wyróżniać. (Faliszewska, J. Teoria inteligencji wielorakich) Zawody, które wymagają wysokiej inteligencji intrapersonalnej: pisarze, Rozwijanie inteligencji intrapersonalnej: • obserwacja swoich emocji, uczuć, myśli Bibliografia: 1. Buehl, D. (2004). Strategie aktywnego nauczania, czyli jak efektywnie nauczać i skutecznie uczyć się. Kraków: Wydawnictwo Edukacyjne. |